Trong quá trình sinh trưởng của cây lúa thì giai đoạn đòng trổ luôn là thời kỳ đóng vai trò tiền đề cho việc hình thành năng suất và giai đoạn từ trổ đến chín là thời kỳ cực trọng nó quyết định trực tiếp đến cả năng suất lẫn chất lượng. Theo GS.TS Nguyễn Bảo Vệ cho biết: “từ khi bông lúa non bắt đầu được hình thành (tức là lúc có tim đèn) đến khi thu hoạch thì bất kỳ lúc nào cũng có thể xảy ra hiện tượng lem lép hạt”, do vậy bà con cần hết sức thận trọng với loại bệnh hại này.

Nhiều bà con vẫn thường nghĩ rằng khi bông lúa đã hình thành và trổ ra rồi thì mới cần quan tâm đến vấn đề lem lép hạt, điều này không hẵn là sai nhưng chưa hoàn toàn đúng và đủ. Khi bà con bón phân đón đòng ở thời điểm lúa có tim đèn thì lúc này bông lúa non đã bắt đầu được hình thành mặc dù chưa thấy rõ hình dạng, nếu có bất kỳ sự tác động bất lợi nào từ môi trường, từ sâu bệnh hại hay đơn giản hơn là không đủ nhu cầu dinh dưỡng vào lúc này thì sẽ khiến cả bông lúa bị thoái hóa và không thể hình thành dạng hạt hoàn chỉnh. Lúc cây lúa mập mình (hay còn gọi là ngòi viết) thì lúc này hình dạng bông lúa đã hình thành hoàn chỉnh nhưng chưa có diệp lục tố, nếu lúc này bị ảnh hưởng xấu từ nhiệt độ, môi trường và nguồn nước,… thì diệp lục tố sẽ không được hình thành khiến cho bông lúa non không thể phát triển, cả bông lúa lép trắng sau khi trổ ra. 

Kể từ lúc lúa có tim đèn là đã đối mặt với nguy cơ lem lép hạt
 

Đến khi lúa vừa trổ ra thì mặc dù hạt phấn và bầu noãn đã đầy đủ nhưng nếu lại phải hứng chịu những bất lợi thì sự thụ phấn cũng không thể diễn ra được, có thể do mưa, do gió mạnh hoặc nhiệt độ khắc nghiệt và một tình trạng thường gặp nữa là do sâu đục thân. Nếu sâu đục thân tấn công khi vừa trổ thì nguồn dinh dưỡng coi như bị cắt đứt khiến toàn bộ mất trắng năng suất. Ngoài sâu thì bệnh hại dẫn đến lúa bị lem lép ở thời kỳ sau cũng là vấn đề mà bà con cần thận trọng trong khoảng thời gian vừa trổ này và trong rất nhiều bệnh hại thì bệnh đạo ôn luôn rất phổ biến. Bà con phòng trị không tốt bệnh đạo ôn lá thì nấm gây hại sẽ tiếp tục lây lan đến cổ bông, gây nên bệnh đạo ôn cổ bông khiến con đường vận chuyển dinh dưỡng ngưng trệ và nếu bệnh đạo ôn cổ bông xuất hiện ngay khi lúa vừa trổ thoát thì bông lúa đó sẽ bị lép hoàn toàn.
 

Sâu đục thân tấn công khi lúa vừa trổ thoát khiến cả bông bị hư hại.
 

Tiếp đến là tình trạng lem lép hạt khi lúa trổ - chín. Theo các chuyên gia thì thời kỳ trổ - chín này bộ ba lá đòng sẽ góp phần rất lớn trong việc hình thành năng suất vì sẽ là cổ máy quang hợp tạo tinh bột nhưng nếu đường bột muốn chuyển vô hạt thì phải đi vào bẹ lá, sau đó di chuyển xuống thân rồi mới vào hạt. Chính vì cơ chế đó mà khi thân lúa hay lá lúa bị dịch hại tấn công thì đường đi của nguồn tinh bột sẽ bị tắc nghẽn, khiến hạt bị lép và đây cũng chính là nguyên nhân thứ nhất. Nguyên nhân thứ hai là do nấm, khuẩn tấn công trực tiếp lên hạt làm cho hạt bị tối màu hoặc nâu đen và lem lép, giảm phẩm chất.

 

Nấm bệnh làm tắc nghẽn dinh dưỡng từ lá vào hạt



Nấm tấn công trực tiếp lên hạt
 

Thông qua các thông tin trên, chắc hẳn bà con đã phần nào hiểu được về sức gây hại và độ nguy hiểm của loại bệnh hại này. Để cây lúa đồng thời có được năng suất và phẩm chất cao, đặc biệt là không bị ảnh hưởng bởi lem lép hạt thì bà con cần tạo điều kiện để cây lúa có được một sức khỏe tốt, cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, thường xuyên theo dõi và quản lý dịch hại kịp thời, tạo điều kiện phát triển tốt nhất cho cây ở giai đoạn đòng – trổ, tạo tiền để cho giai đoạn cuối ổn định phát triển. Khi lúa trổ trở về sau bà con cũng cần theo dõi thường xuyên để quản lý tốt các dịch hại tấn công vào thân, lá và hạt, đặc biệt là bảo vệ bộ lá đòng.
 

Trong số các nguyên nhân gây lem lép hạt thì lem lép hạt do nấm là phổ biến. Bà con có thể sử dụng sản phẩm TT Over 325SC để phòng trừ lem lép hạt do nấm, mang đến cho lúa sạch bệnh, sáng hạt và tăng năng suất. Ngoài ra TT Over 325SC còn quản lý thêm được bệnh đốm vằn trên lúa, giúp nhà nông gia giảm chi phí đầu tư.
 

Bên cạnh quản lý dịch hại để bảo vệ cây lúa nói chung thì khi lúa làm đòng và trổ lẹt xẹt bà con có thể sử dụng Plastimula 1SL để giúp cây lúa khỏe, tăng cường trao đổi chất và hấp thu tốt nguồn dinh dưỡng để đòng to, trổ thoát nhanh và rộ. Đến khi lúa cong trái me (ngậm sữa) bà con cần bổ sung Lacasoto 4SP để giữ xanh lá đòng, giúp lúa vô gạo liên tục, hạn chế hao nhót sau thu hoạch và chín đồng loạt.

 

Mọi thông tin chi tiết, quý bà con vui lòng liên hệ tổng đài 1800 1083 để được tư vấn và hỗ trợ.

Cần Thơ, ngày 26 tháng 2 năm 2019